Als je last hebt van paniekaanvallen in bed, dan wil je hier natuurlijk het liefst zo snel mogelijk vanaf komen. Paniekaanvallen in je slaap zijn namelijk uiterst vervelend om mee te maken en we wensen deze situatie niemand toe. Maar wees gerust, jij bent zeker niet de enige die last heeft van dit probleem en er zijn verschillende manieren die kunnen helpen om hiervan af te komen. Wij geven je graag een aantal tips om je hierbij te helpen. In deze blog lees je alles over paniekaanvallen in bed, hoe ze ontstaan, hoe je ervan af kunt komen en hoe je weer beter en rustiger kunt slapen.
Wat gebeurt er tijdens een paniekaanval in bed?
Tijdens een paniekaanval in je slaap schrik je opeens wakker en ervaar je een heftige paniek of angst. Deze heftige situatie overkomt je plotseling. Je wordt opeens bevangen door angst en krijgt allerlei lichamelijke verschijnselen die bij angst aanwezig zijn. Deze verschijnselen houden meestal zo’n tien tot twintig minuten aan. Een paniekaanval kan aanvoelen alsof je de controle verliest, gek wordt of zelfs dood gaat. Wanneer de paniekaanvallen tijdens de slaap regelmatig voorkomen, zal dit leiden tot slaapgebrek en nog meer stress.
Symptomen van paniekaanvallen in je slaap
Tijdens een paniekaanval kun je last krijgen van symptomen van hevige angst, zoals:
- Hartkloppingen of een snellere hartslag
- Het opeens heel erg koud of warm krijgen
- Trillen
- Zweten
- Kortademigheid of hyperventilatie
- Misselijkheid of overgeven
- Drukkend of pijn gevoel op de borst
- Het gevoel van verstikking
- Duizeligheid
- Wazig zien
- Een verdoofd of tintelend gevoel krijgen in ledematen (handen en voeten)
- Diarree
- Maagpijn
- Droge mond
Wanneer je één of meerdere van deze symptomen plotseling krijgt, kan je bang worden dat je een hartinfarct krijgt of dat je dood gaat. Ook kan er een angst ontstaan om gek te worden of de controle compleet te verliezen. Het kan aanvoelen alsof je ‘uit je lichaam’ bent. Dit is uiteraard een verschrikkelijke toestand. Gelukkig nemen de verschijnselen meestal na tien minuten af en kom je weer wat tot jezelf. Dit kan natuurlijk veel langer lijken en na de paniekaanval in bed kun je nog een tijdje behoorlijk van slag zijn.
Oorzaken van een paniekaanval in je slaap
Hoe kan het dat je tijdens je slaap opeens last krijgt van een paniekaanval? De meeste mensen die ‘s nachts een paniekaanval krijgen, staan tijdens hun dagelijkse leven onder veel stress of hebben iets traumatisch meegemaakt. Als je angsten of stress ervaart, dan blijven je hersenen ook gedurende je slaap in de stressmodus staan. Terwijl je overdag nog een aantal afleidingen hebt, krijg je ‘s nachts alle tijd om te gaan piekeren of je angstig te voelen. Iedere verandering, zelf het ontspannen van je lichaam, kan dan een stressreactie veroorzaken.
Paniekaanvallen in bed komen het vaakst voor bij mensen met angststoornissen en andere psychische aandoeningen zoals pleinvrees, dwangstoornis (OCS), depressie, posttraumatische stressstoornis en bepaalde fobieën. Iedereen kan echter last krijgen van paniekaanvallen en deze kunnen ontstaan zonder duidelijke aanleiding.
Er zijn wel een aantal factoren die de kans op paniekaanvallen in bed vergroten. Stress en trauma’s zijn de grootste factoren. Maar ook vermoeidheid, grote veranderingen in je leven en het gebruik van stimulerende middelen zoals cafeïne of drugs kunnen de kans op een paniekaanval vergroten. Bovendien kun je ook een erfelijke aanleg voor paniekaanvallen hebben.
Paniekaanval voorkomen
Meestal blijven paniekaanvallen niet slechts bij één. Alleen al de angst om weer zo’n angstaanval te moeten meemaken, kan een nieuwe paniekaanval in je slaap uitlokken. Zo kan er een vicieuze cirkel ontstaan. Er zijn gelukkig een aantal dingen die kunnen helpen om paniekaanvallen te helpen voorkomen of te verminderen.
- Schrijf op waar je bang voor bent of waar je je zorgen om maakt en waarom het eigenlijk niet nodig is om hier bang voor te zijn;
- Bedenk hoe je vorige paniekaanval ontstond en bedenk of de situatie wel echt zo gevaarlijk was.
Verder raden we je aan om overdag voldoende lichaamsbeweging op te zoeken, meer rustmomenten in te plannen en geen of minder alcohol en cafeïne te drinken. Ook kan het helpen om, voordat je gaat slapen, rustig te douchen en geen tv meer te kijken en niet meer met je telefoon bezig te zijn. Een verzwaringsdeken kan helpen om beter en dieper te slapen en kan dus ook helpen om paniekaanvallen te voorkomen. Worden de paniekaanvallen niet minder of verergeren ze juist? Schakel dan de hulp in van je huisarts of therapeut.
Wat kun je doen als je een paniekaanval voelt opkomen?
Voel je overdag of in bed een paniekaanval opkomen? Dan zijn er verschillende dingen die je kunt doen om rustig te worden. Ten eerste kun je afleiding zoeken door een stukje (buiten) te gaan lopen, iets actiefs te doen of met iemand te praten. Ook kan het helpen om hardop te lezen of ademhalingsoefeningen te doen. Tot slot zijn er ook een aantal apps die je kunt gebruiken als hulpmiddel bij paniekaanvallen.
De vicieuze cirkel van paniekaanvallen stevig aanpakken
Om echt van je paniekaanvallen af te komen, zul je achter de oorzaak hiervan moeten komen. Heb je bijvoorbeeld de laatste tijd veel stress op je werk ervaren, heb je iets vervelends meegemaakt of heb je slaapproblemen? Probeer zelf en met de hulp van vrienden en familie of eventueel een therapeut uit te zoeken hoe het probleem is ontstaan. Als je eenmaal op de hoogte bent van het probleem dan kun je het probleem aanpakken, bijvoorbeeld door je levensstijl te veranderen of door in therapie te gaan voor een onverwerkt trauma. Probeer in ieder geval uit te spreken waar je mee zit. Wanneer je dingen in je hoofd laat zitten, lijken ze vaak erger dan dat ze daadwerkelijk zijn.
Hoe kun je na een paniekaanval weer in slaap vallen?
Als je eenmaal een paniekaanval in bed hebt gehad, zul je merken dat je daarna niet meer gelijk in slaap kunt vallen. Je ligt vaak nog een hele tijd te woelen en draaien in je bed. Dat komt omdat je lichaam nog steeds in de stress-stand staat en het even duurt voordat je weer rustig kunt worden. Nadat je een paniekaanval hebt gehad, kun je het beste even uit bed gaan en wat koud water in je gezicht gooien. Ga vervolgens even iets ontspannends doen, of juist iets saais maar praktisch zoals de vaatwasser in- of uitruimen. Zo komt je lichaam weer tot rust zonder dat je je hersenen veel hoeft te gebruiken.
Als je door de paniekaanval bezweet bent, neem dan een lekkere warme douche en verschoon je lakens. Zo ontdoe je je van alle dingen die erop wijzen dat je een paniekaanval hebt gehad. Ondertussen kom je een beetje bij en wordt je wellicht weer wat moe. Ga dan lekker in bed liggen en sluit je ogen. Mocht je je nog onrustig voelen, probeer dan wat ademhalingsoefeningen of ontspanningsoefeningen zoals yoga of meditatie. Lees ook onze andere tips om beter te slapen.